Theo quan điểm của đông y thì con người ta có 2 phần cơ bản ảnh hưởng đến sự sống là khí và huyết. Hai mặt đó đầy đủ thì con người khỏe mạnh hoạt bát, trái lại nếu bị hư tổn chắc chắn làm suy giảm sức khỏe tùy theo mức độ. Chính vì vậy cổ phương đã có những bài thuốc hay để điều trị, tiêu biểu là bài Bát trân thang. 

  Công thức:Thục địa, đương quy, bạch thược, đảng sâm, bạch linh, bạch truật mỗi vị 12g và xuyên khung 10g chích cam thảo 4 – 6g.

Đây là bài thuốc được kết hợp từ 2 bài thuốc : Tứ vật thang gồm xuyên khung, đương quy, thục địa, bạch thược để bổ huyết và bài Tứ quân tử gồm: đảng sâm, bạch linh, bạch truật và chích thảo để bổ khí.

Đây là biện chứng luận trị của tôi, mời các bạn tham khảo.

Nói về thuốc bổ huyết, nghĩa là bổ huyết tư âm, theo đông y tỳ chủ vận hóa tăng cường dinh dưỡng cho cơ thể, tỳ thống nhiếp huyết. Thận chủ cốt tủy, tủy sinh huyết. Can tàng huyết. Tâm chủ huyết, điều phối huyết. Thực tế bổ huyết không nhất thiết là bổ máu mà chủ yếu là tu dưỡng cường tráng cơ thể, cải thiện chức năng dinh dưỡng, chức năng thần kinh và bảo vệ tăng cường chức năng tạng can, tỳ, thận nhờ vậy mà cải thiện chứng huyết hư.

Nói về thuốc bổ khí nghĩa là có tác dụng tăng cường chức năng của tạng phủ mà chủ yếu là 2 tạng bổ sung khí lực của cơ thể là tỳ và phế.

Thuốc bổ huyết thường nê trệ khó tiêu nên cần gia thêm thuốc hoạt huyết hoặc thuốc kiện tỳ hòa vị để tăng hấp thu.

Thuốc bổ khí cũng cần gia thêm thuốc hành khí để tăng tác dụng.

Nói về sự tương quan thì khí và huyết là 2 nhất thể đồng nguyên trong cơ thể vì vậy khi dùng thuốc bổ huyết cũng cần gia  thêm thuốc bổ khí, hành khí để huyết được lưu thông và khi dùng thuốc bổ khí cũng cần gia thêm thuốc bổ huyết để khí có nơi nương tựa.

Như vậy khi dùng bài Bát trân thang để điều trị chứng khí huyết lưỡng hư hay khí hư hoặc huyết hư đều có thể được chỉ cần thay đổi liều lượng cho phù hợp là được.

Bài thuốc này có phổ áp dụng rất rộng thường hướng đến các đối tượng người già, người ốm lâu ngày, người suy nhược cơ thể, stress, phụ nữ sau sinh, rối loạn kinh nguyệt, các đối thượng gầy yếu, suy mòn…

Gia vị trong điều trị:

Đối với các trường hợp thiếu máu cần bổ huyết nhiều thì thêm kỷ tử, kê huyết đằng, hà thủ ô…

Huyết nhiệt thì thay thục địa bằng sinh địa, thêm huyền sâm, mạch môn…

Huyết ứ thì thêm ngưu tất, hoàng kỳ, quế chi….

Đầy bụng ăn kém thì thêm mộc hương, trần bì…

Ngủ ít thì thêm toan táo nhân, long nhãn, hạt sen ….

Khí hư nhiều thì thêm hoàng kỳ hoặc thêm mộc hương, hương phụ để lý khí…..

Trong khuôn khổ bài này tôi chỉ đưa ra một số kinh nghiệm cơ bản để mọi người cùng trao đổi để cùng trau dồi kinh nghiêm điều trị cho bệnh nhân được tốt hơn nữa.

VÀI TRƯỜNG HỢP ĐIỂN HÌNH

Tức ngực khó thở có khi đau vùng trước tim là triệu chứng của nhiều bệnh, nhưng thường có liên quan đến Tâm – Tỳ - Phế. Khi điều trị cần chẩn đoán cho đúng căn nguyên thì mới có hiệu quả tối đa. Tôi xin đưa ra vài trường hợp cụ thể sau đây để mọi người tham khảo.

	1. Vương cảnh T….Nghề nghiệp: giảng viên . đ/c Khương hạ - Khương đình – Thanh xuân – Hà nội.
	Triệu chứng: Tức ngực, khó thở, đau vùng trước tim, da sạm màu, lên giảng đường ½ buổi đã rất mệt , cảm giác mất sức. Ăn kém, mạch : tâm tế, tỳ vị trầm nhược. HA thấp.
	Chẩn đoán: Thiếu máu cơ tim (cơ năng) do thiếu máu.
	Pháp điều trị: kiện tỳ bổ huyết, dưỡng tâm an thần.
	Đơn thuốc: bào chế theo mục đích sử dụng.
	Đảng sâm………..12g
	Chích kỳ…………15g
	Bạch truật………..20g
	Xuyên khung…….12g
	Đương quy……….12g
	Thục địa………….20g
	Bạch thược……….12g
	Kỷ tử……………...15g
	Đan sâm…………..12g
	Thăng ma…………8g
	Sài hồ bắc…………6g
	Chỉ xác……………10g
	Hương phụ………..12g
	Bá tử nhân…………5g
	Toan táo nhân……...5g
	Cam thảo …………..4g
	BN uống hết thang thứ 2 đã thấy đỡ mệt và đỡ tức ngực khó thở lúc lên giảng đường. Uống hết 10 thang bệnh khỏi . Một năm nay sức khỏe tốt.
	2. Nguyễn như Kh……70 tuổi đ/c Khương hạ - Khương đình- Thanh xuân – Hà nội.
	Triệu chứng: Tức giữa ngực, đau vùng trước tim, khó thở, có cảm giác đờm mắc ở họng, khó ho. HA cao. Mạch huyền tế sác. Tiền sử uống thuốc bắc hay đau đầu.
	Chẩn đoán: Tâm – phế âm hư.
	Pháp điều trị: Bổ huyết dưỡng tâm an thần, nhuận phế hóa đàm chỉ khái, giải uất.
	Đơn thuốc: bào chế theo mục đích sử dụng.
	Xuyên khung……………..12g
	Đương quy……………….12g
	Thục địa………………….15g
	Bạch thược……………….12g
	Kỷ tử……………………...15g
	Đảng sâm…………………12g
	Bạch truật………………...12g
	Đan sâm………………….15g
	Bá tử nhân………………..6g
	Toan táo nhân…………….6g
	Viễn chí…………………..6g
	Thiên môn………………..12g
	Cát cánh………………….8g
	Ngũ vị tử………………….6g
	Sài hồ bắc…………………5g
	Chỉ xác……………………12g
	Hương phụ………………..12g
	BN uống hết 5 thang các triệu chứng hết. Trước đây phải ở nhà ít đi lại vì mệt, nay đi chơi bằng xe đạp thấy thoải mái nhiều. Đã một năm vẫn ổn định.
	Biện chứng luận trị:
	Hai BN này cùng có triệu chứng tức ngực khó thở, nhưng còn có triệu chứng kèm theo khác do có căn nguyên khác nhau nên điều trị cũng khác nhau.
	BN : T… do ăn uống hấp thu kém => suy nhược cơ thể => thiếu máu => thiếu máu cơ tim cơ năng gây tức ngực khó thở, đoản khí. Lấy bài Bát trân làm chủ bổ khí huyết, thêm Thăng ma, sài hồ thăng dương khí. Tăng cường thêm dưỡng tâm an thần kết hợp tác dụng tăng cấp máu mạch vành của Đan sâm mà bệnh khỏi.
	BN : Kh…. do HA cao => suy tim nhẹ => giảm trao đổi khí ở phổi  (triệu chứng tâm phế hư). Đờm vướng khó ho là do dương khí suy giảm, khí uất lại làm phế khí không thông. Do gốc bệnh ở Tâm cho nên lấy bổ huyết dưỡng tâm tăng cấp máu cơ tim là chính, kết hợp nhuận phế hóa đàm. Dùng Viễn chí để giao tâm thận, dùng Sài hồ, Chỉ xác, Hương phụ để hành khí giải uất mà bệnh khỏi.

Tôi cũng kết hợp với bài Quy tỳ thang, Nhân sâm dưỡng vinh thang mà gia giảm nấu cao chế thành bài BÁT TIÊN AN LẠC, tác dụng bổ khí huyết, dưỡng tâm an thần dành cho người già, yếu, suy nhược cơ thể, ăn kém, ngủ kém, thiếu máu, huyết áp thấp ... đặc biệt hiệu quả. Xem bài viết dưới đây

.https://khuongphuc.com/bat-tien-an-lac-bo-khi-huyet-duong-tam-an-than

Xin chân thành cám ơn và chúc mọi người sức khỏe và hạnh phúc!

Lương y: Vũ Ngọc Khương.